Tomografia perfuzyjna to zaawansowane badanie diagnostyczne, funkcjonujące obok standardowego badania TK, które w ostatnich latach znacznie się rozwinęło, oferując nowe możliwości w diagnostyce zmian niedokrwiennych w różnych narządach. Metoda ta pozwala uwidocznić ostre ogniska niedokrwienne w bardzo wczesnej fazie, co jest możliwe dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technik obrazowania.

Jak działa tomografia perfuzyjna

W tomografii perfuzyjnej wykorzystuje się środek kontrastowy podawany dożylnie, który rozprzestrzenia się w naczyniach krwionośnych badanego organu. Następnie dzięki serii szybkich skanów TK wykonanych w krótkich odstępach czasu możliwe jest śledzenie dystrybucji kontrastu w tkankach, co pozwala ocenić przepływ krwi oraz wykryć obszary z zaburzoną perfuzją.

Tego typu diagnostykę umożliwiają aparaty spiralne z opcją CINE, pozwalające wykonywać badanie dynamiczne z wielokrotnym skanowaniem na tym samym poziomie. W ten sposób możliwe jest dokładne monitorowanie perfuzji, czyli przepływu krwi w naczyniach włosowatych, co ma kluczowe znaczenie w diagnozowaniu różnorodnych stanów patologicznych, w tym udarów mózgu, nowotworów oraz procesów zapalnych.

Zastosowanie tomografii perfuzyjnej

Najczęściej tomografia perfuzyjna wykorzystywana jest w diagnostyce chorób mózgu, przede wszystkim w udarach mózgu, gdzie kluczowe jest szybkie zidentyfikowanie obszarów z niedokrwieniem. Badanie to pozwala na optymalizację leczenia, na przykład przez szybkie wprowadzenie terapii trombolitycznej, która ma na celu przywrócenie prawidłowego przepływu krwi w mózgu.

Poza neurologią tomografia perfuzyjna znajduje zastosowanie także w onkologii, gdzie umożliwia ocenę ukrwienia i charakteru guzów, co może mieć znaczenie w planowaniu leczenia – w tym radioterapii i chemioterapii. Badanie perfuzyjne jest również stosowane w kardiologii do oceny przepływu krwi w mięśniu sercowym, co ma istotne znaczenie przy diagnozowaniu choroby niedokrwiennej serca.

Tomografia perfuzyjna – co jeszcze bada?

Tomografia perfuzyjna jest wykorzystywana do badania różnych narządów, z których każdy ma specyficzne wskazania do tej formy diagnostyki. Oprócz mózgu, serca i narządów jamy brzusznej, takich jak wątroba czy nerki, technika ta znajduje zastosowanie również w ocenie perfuzji płuc – do diagnozowania chorób płucnych, takich jak zatorowość płucna czy zmian nowotworowych. Badanie perfuzyjne pozwala na dokładną ocenę ukrwienia i perfuzji tkankowej, co jest kluczowe w planowaniu leczenia, ocenie skuteczności terapii, a także wczesnym wykrywaniu problemów z przepływem krwi w tkankach i narządach.

Wskazanie do tomografii perfuzyjnej

Tomografia perfuzyjna jest szczególnie wskazana w przypadkach, gdy istnieje podejrzenie chorób i stanów, które wpływają na przepływ krwi w tkankach. Do głównych wskazań należą:

• Udary mózgu – TK perfuzyjna umożliwia szybką identyfikację obszarów mózgu dotkniętych niedokrwieniem oraz ocenę potencjalnej tkanki mózgowej, która może zostać uratowana przez odpowiednią interwencję.
• Nowotwory – pomaga ocenić ukrwienie guzów, co jest kluczowe w różnicowaniu między nowotworami łagodnymi a złośliwymi oraz w monitorowaniu efektów terapii nowotworowej.
• Choroby serca – w kardiologii tomografia perfuzyjna może być używana do oceny przepływu krwi w mięśniu sercowym, co ma znaczenie w diagnozowaniu choroby niedokrwiennej serca.
• Choroby naczyń – diagnozowanie stanów, takich jak tętniaki czy zwężenia naczyń, które mogą wpływać na perfuzję narządów.

Co wykrywa tomografia perfuzyjna

Tomografia perfuzyjna wykrywa wszelkie anomalie w przepływie krwi w tkankach, co może wskazywać na różne choroby i stany, takie jak:

• obszary niedokrwienia lub martwicy w mózgu spowodowane udarem
• guzy i ich charakterystyka, w tym aktywność metaboliczna, co pomaga w różnicowaniu między nowotworami łagodnymi a złośliwymi
• ocena przepływu krwi w mięśniu sercowym, co jest istotne w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca
• ocena stanu naczyń krwionośnych, w tym obecności tętniaków czy zwężeń

Przygotowanie i przebieg badania

Przed przystąpieniem do tomografii perfuzyjnej pacjent powinien być poinformowany o konieczności pozostania nieruchomym podczas badania, aby uzyskać jak najwyższą jakość obrazów. W zależności od badanego obszaru pacjent może zostać poproszony o pozostanie na czczo przez kilka godzin przed badaniem. Konieczne jest również usunięcie wszelkich metalowych przedmiotów, które mogą zakłócić obrazy TK.

Podczas badania, po umieszczeniu pacjenta na stole tomograficznym, dożylnie podawany jest środek kontrastowy. Następnie wykonywane są szybkie skany TK, które są analizowane przez specjalistyczne oprogramowanie w celu oceny perfuzji tkankowej.

Czy tomografia perfuzyjna jest bezpieczna?

Tomografia perfuzyjna jest badaniem ogólnie bezpiecznym, jednak, jak każde badanie z użyciem promieniowania rentgenowskiego, niesie za sobą niewielkie ryzyko związane z ekspozycją na promieniowanie. Ponadto u niektórych pacjentów podanie środka kontrastowego może wywołać reakcje alergiczne, dlatego ważne jest, aby przed badaniem poinformować personel medyczny o wszelkich alergiach, zwłaszcza na jod, a także o ewentualnych wcześniejszych reakcjach alergicznych na podanie kontrastu.

Przeciwwskazania do tomografii perfuzyjnej

Mimo wielu zalet istnieją pewne przeciwwskazania do wykonania tomografii perfuzyjnej, które należy wziąć pod uwagę. Są to przede wszystkim:

• Niewydolność nerek – ponieważ środek kontrastowy jest filtrowany przez nerki, pacjenci z niewydolnością nerek mogą być narażeni na ryzyko pogorszenia ich funkcji.
• Alergia na środek kontrastowy – pacjenci z alergią na jod lub inne składniki środka kontrastowego mogą być narażeni na ryzyko reakcji alergicznej.
• Ciąża – z uwagi na ekspozycję na promieniowanie, tomografia perfuzyjna jest zazwyczaj przeciwwskazana u kobiet w ciąży, chyba że korzyści z badania przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu.

Tomografia perfuzyjna stanowi cenną metodę diagnostyczną, umożliwiającą dokładną ocenę przepływu krwi w narządach i tkankach. Dzięki zdolności do wykrywania zmian w perfuzji, badanie to ma zastosowanie w diagnostyce i leczeniu wielu schorzeń, w tym udarów, nowotworów i chorób serca.

Jednak jak każde badanie medyczne, tomografia perfuzyjna wymaga starannego rozważenia potencjalnych korzyści i ryzyka, zwłaszcza u pacjentów z przeciwwskazaniami do jego wykonania. Przy czym nowoczesne tomografy UIH to urządzenia, które za sprawą innowacyjnych rozwiązań, gwarantują uzyskanie niezwykle precyzyjnych wyników badań, przy zachowaniu bardzo niskich dawek promieniowania. Dzięki temu całe badanie jest szybsze i bezpieczniejsze.

*WAŻNE! Informacje zawarte w tym artykule mają charakter informacyjny i nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Każdy przypadek powinien być oceniony indywidualnie przez lekarza. Skonsultuj się z nim przed podjęciem jakichkolwiek decyzji zdrowotnych.