Tomografia komputerowa twarzoczaszki to niezwykle precyzyjne badanie obrazowe, za którego wysoką szczegółowością stoją tomografy wielorzędowe oraz nowoczesne oprogramowanie pozwalające na tworzenie wirtualnych modeli anatomicznych skomplikowanych struktur trzewioczaszki, czyli części mózgoczaszki, która otacza narządy wzroku, słuchu oraz górny odcinek dróg oddechowych i układu pokarmowego. Jest ona nieoceniona w diagnostyce różnorodnych schorzeń, począwszy od urazów po zmiany nowotworowe.
Złożona budowa anatomiczna twarzoczaszki (trzewioczaszki) wymaga bardziej wyspecjalizowanego badania niż zwykła tomografia komputerowa, określanego jako TK twarzoczaszki. Mamy tutaj bowiem do czynienia z wieloelementowymi strukturami, na które składają się chrząstki i kości twarzy, układ zębowy, oczodoły, zatoki i przewody nosowe oraz przednia część mózgowa – w tym tkanki miękkie, mięśnie ścięgna, żyły i nerwy. Zobrazowanie tych wszystkich struktur wymaga urządzeń umożliwiających uzyskanie wyników o większej precyzji niż w przypadku tradycyjnego badania TK.
TK twarzoczaszki – na czym polega?
TK twarzoczaszki polega na wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich z różnych kątów, które następnie są przetwarzane cyfrowo, co tworzy dwu- i trójwymiarowe modele badanych elementów. Tomografia komputerowa twarzoczaszki jest zatem o wiele bardziej precyzyjna niż przykładowo klasyczne RTG, badanie obrazuje bowiem bardzo szczegółowo kości, zatoki, tkanki miękkie, a także naczynia krwionośne i nerwy twarzoczaszki. W ten sposób możliwe jest wykrywanie nieprawidłowości niewidocznych dla innych metod. Przy czym samo badanie składa się zazwyczaj z dwóch sekwencji, gdzie w jednej skanowane są struktury kostne, a w drugiej tkanki miękkie.
Co wykrywa tomografia komputerowa twarzoczaszki
TK twarzoczaszki umożliwia diagnozowanie różnego rodzaju urazów w obrębie trzewioczaszki, stanów zapalnych, infekcji, nowotworów, a także zmian pourazowych oraz nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu naczyń krwionośnych.
Wskazania do TK twarzoczaszki to:
- ocena urazów twarzoczaszki
- diagnostyka bólu twarzy lub zmian niewiadomego pochodzenia w jej obrębie (np. puchnięcia)
- diagnostyka onkologiczna w tym lokalizacja zmian nowotworowych i naciekowych oraz ocena ich stopnia zaawansowania
- diagnostyka krwotoków i stanów zapalnych oraz innych schorzeń w obrębie jamy ustnej, języka, ślinianek, zatok przynosowych, oczodołów i gałek ocznych
- wykrywanie i ocena wad wrodzonych
- przygotowanie do zabiegów chirurgicznych
- lokalizacja ciała obcego np. w oczodole, nosie lub zatokach
- monitorowanie terapii
Tomografia komputerowa twarzoczaszki a TK głowy
Tomografia komputerowa twarzoczaszki różni się od TK głowy zakresem badania i szczegółowością obrazowania. TK twarzoczaszki koncentruje się na precyzyjnej ocenie struktur kostnych i miękkich twarzy i czaszki, uwzględniając złożoność jej budowy z licznymi jamami, łukami i załamaniami. Natomiast tomografia komputerowa głowy jest bardziej ogólnym badaniem, skupiającym się na całej głowie, w tym mózgu i innych głębiej położonych strukturach. W TK twarzoczaszki stosuje się inne parametry niż w przypadku TK całej głowy, co pozwala na wykrycie nawet bardzo drobnych zmian.
Tomografia komputerowa twarzoczaszki z kontrastem i bez – przygotowanie
W zależności od celu badania tomografia komputerowa twarzoczaszki może być zrobiona z wykorzystaniem kontrastu podanego dożylnie, co poprawia widoczność struktur wewnętrznych lub bez kontrastu. Przygotowanie do TK twarzoczaszki z kontrastem obejmuje bycie na czczo i konieczność wykonania badań potwierdzających, że nerki działają wystarczająco sprawnie, aby odfiltrować środek kontrastowy. Pacjent powinien również usunąć wszelkie metalowe przedmioty z okolic głowy – w tym nie tylko biżuterię, ale także okulary czy metalowe aparaty ortodontyczne.
Wykorzystanie środka cieniującego do TK twarzoczaszki jest zalecane w diagnostyce nowotworów, infekcji, stanów zapalnych i nieprawidłowości naczyniowych. W przypadkach pourazowych i oceny kości oraz tkanek miękkich kontrast zwykle nie jest wymagany.
TK twarzoczaszki – przebieg, skierowanie, wyniki
Tomografia komputerowa twarzoczaszki jest badaniem radiologicznym, dlatego wymaga skierowania lekarskiego. Nowoczesne skanery CT United Imaging Healthcare znacząco minimalizują dawki promieni X przy wykonywaniu tego typu badań, co czyni je bezpieczniejszymi i szybszymi, nadal jednak promieniowanie rentgenowskie jest tutaj wykorzystywane.
Samo badanie trwa od kilkunastu do 30 minut i wygląda podobnie, jak w przypadku standardowej tomografii komputerowej głowy – inne są jednak ustawienia samej aparatury. Na wyniki badań trzeba z reguły poczekać kilka dni, chociaż są one dostępne od razu, ponieważ uzyskane obrazy muszą zostać opisane przez radiologa.
TK twarzoczaszki – jakie przeciwwskazania
Do przeciwwskazań należą ciąża, uczulenie na jod, nadczynność tarczycy, niewydolność nerek oraz obecność metalowych implantów. W niektórych przypadkach, ze względu na ryzyko, lekarze mogą zalecić alternatywne metody diagnostyczne. Konkurencyjnym badaniem dla TK twarzoczaszki jest rezonans magnetyczny, który daje jeszcze lepsze rezultaty diagnostyczne.